බලා හිඳීම

මම බලන් ඉන්නවා. දුඹුරු පාට කඳන් තියෙන උස ගස් මුදුන් වලට එහායින් ඉර පායලා අවිල්ල හෙමීට හෙමීට තැනිතලාවෙ කෙලවරින් බැහැලා යනකන්, රොබින් කුරුල්ලො ජෝඩුවක් ගොඩාක් මහන්සි වෙලා පුන්චි කූඩුවක් හදලා, ඒකෙ බිත්තර දාලා පැටව් දාලා, චූටි චූටි කුරුලු පැටව් ඉපදිලා, උන්ගෙ පියාපත් හයිය වුනා ම පියාඹලා යනකන්, සරත් කාලෙ පටන් ගන්නකොට එක පාරට ම සැර වෙන ඩොනාවු ගඟ, සීත කාලෙදි මිදිලා, ආයෙම වසන්තෙ ආවම දිය වෙනකන්, මේපල් ගස් වල කොළ එකින් එක තැඹිලි පාටට හැරිලා, දුඹුරු පාට වෙලා වියානාවෙ වීදි පිරිලා යනකන්, හැමදාම රෑට මුලු ලෝකෙම නිදි අතරෙ කියුබාවෙන් ගෙන්නන සැර දුම්කොළ වැඩිපුර දාලා ඔතපු ෆිල්ටර් නැති සිගරට්ටුවක දුම ටිකෙන් ටික කටෙන් ඇතුල් වෙලා පෙනහලු  පිරිලා ගිහිල්ලා, වටේ තියෙන හැම දෙයක් ම ටිකෙන් ටික උඩට උඩට ගිහිල්ලා පාවෙනවා වගේ දැනෙනකන් මo බලන් ඉන්නවා. එහෙම ඉන්නෙ ඇයි ද කියලා අහන්න එපා. මo දන්නෙ නෑ. 

මගේ වටේ සිද්ද වෙන කිසිම දෙයක් එක්ක සෘජු සම්බන්ධයක් ඇති කරගන්නෙ නැතුව ඒ කිසිම දෙයක් එක්ක ඒකාත්මික වෙන්නෙ නැතුව තට්ට තනියම හැම හැඟීමක් ම මට විතරක් තියාගෙන මම හැම දෙයක් දිහා ම බලනවා. එකිනෙකට වෙනස් සිද්ධි අතරෙ හිතින් මවාගත්ත සම්බන්ධකම් තියෙනවා කියලා හිතනවා. ඉතිහාස පොත් වල අහුමුලු වල ඉන්න, මිනිස්සුන්ගෙ ආත්ම ඇතුලට එබිලා බලන්න උත්සාහ කරනවා. අවුරුදු දහස් ගාණකට කලින් මිය ගියපු මිනිස්සුන්ගෙ දෙවිවරුන් සහ මගේ දෙවියන් වහන්සේ අතර තියෙන මායාවාදී ආධ්‍යාත්මික බැඳීමට ආදරය කරනවා. ඒත් ඒ කිසිම දෙයක් මගේ ජීවිතයේ තියෙන නිශ්චලතාවය වෙනස් කරන්න සමත් වෙන්නෙ නෑ. නාඳුනන මිනිස්සු එක්ක බීර පානය කරන්නත්, දුමක් අදින්නත් ඒ අතරෙ ඒ අයගෙ ජීවිත වලට එබිලා බලලා ඒ ආත්ම ඇතුලෙ හැන්ගිලා තියෙන හැඟීම් එක්ක එකතු වෙලා වචන වලට නගන්න අමාරු ජාතියේ විකාරරූපී සතුටක් ලබන්නත් මම ආශා කරනවා. භාෂාවල් කියන්නෙ කිසිම වැදගම්මකට නැති දේවල් කියලා මට හිතෙනවා. මොකද මේ ලොකෙ තියෙන කිසිම භාෂාවක මගේ හැඟීම් විස්තර කරන්න පුලුවන් වචන නෑ කියලා මම විශ්වාස කරනවා. 

එයාගෙ මූනෙ එක එක හැඟීම් ඇඳිලා නැති වෙලා යන හැටි මම බලන් ඉන්නවා. සමහර හැඟීම් හරිම සැහැල්ලුයි, කෙටියි. ඒත් සමහර ඒවා හරි බරයි, දිගුයි. මම චිත්‍රශිල්පියෙක් වුනා නම් එයාගෙ මූණෙ ඇඳෙන හැම හැඟීමක් ම එකිනෙකට වෙනස් රේඛා වලින් සුදු කොළයක අඳින්න තිබ්බා කියලා හිතෙනවා. ඒත් මo චිත්‍ර ශිල්පියෙක් නෙවෙයි, නිරීක්ෂකයෙක් එහෙමත් නැත්නම් බලන් ඉන්න ආසා කරන මනුස්සයෙක් විතරයි. එයාගෙ මූණෙන් පේන්නෙ එයාගෙ හදවතේ ඇති වෙලා නැති වෙලා යන සoකීර්ණ හැඟීම් සමුදායක එක්තරා විදිහක පිළිබිඹුවක් බව මට දැනෙනවා. එයාගෙ අතින් වත් අල්ලන්නෙ නැතුව එයාගෙ ඇස් දිහා බලාගෙන විතරක් ම ඉන්න පුලුවන් නම් කොච්චර දෙයක් ද කියලා මට හිතෙනවා. ඒත් හැමදෙයක් දිහා ම බලාගෙන විතරක් ඉන්න එක හැමදාම කරන්න බැරි බවත්, ඒ දේවල් එක්ක එකතු වෙන්න ඕන බවත් එයාගෙ ඇස් මට කියනවා.

Read More

"ග්වයිරා ග්වන්තනමේරා"

1929 අවුරුද්දෙ එක්තරා දවසක කියුබාවෙ හවානා නගරයේ ගුවන්විදුලි සේවයක වැඩ කරපු "ජොසේ ෆර්නැන්ඩස්" කියන ගුවන්විදුලි ශිල්පියාව බලන්න ඔහුගේ පෙම්වතිය "ස්ටීක් සැන්ඩ්විච්" එකක් තෑග්ගක් විදියට අරගෙන ඔහුගේ වැඩපළට ආවා. ඒ දෙන්නත් එක්ක ළඟ තිබ්බ අවන්හලකට ගිහින් මේ සැන්ඩ්විච් එක කන අතරෙ ඒ ජොසේ ෆර්නැන්ඩස් ගෙ ඇස් ඊට ටිකක් එහාට වෙන්න වාඩි වෙලා හිටපු ලස්සන නන්නාඳුනන තරුණියක් ළඟ නැවතුනා. ටිකක් වෙලා ඒ තරුණිය දිහා බලාගෙන ඉන්නකොට, මේ නාඳුනන මනුස්සයා තමන් දිහා බලාගෙන ඉන්නවා කියලා දැනුන තරුණිය ෆර්නැන්ඩස් ට ගස්සලා එතනින් නැගිටලා යන්න ගියා. සිද්ද වෙච්ච ලැජ්ජාව දෙගුණ කරන්න වගේ සිද්ධිය දැනගත්ත ෆර්නැන්ඩස්ගෙ යාලුවෝ එයාට විහිලු කරන්න ගත්තා. ඒ තරුණිය ගැන ඇති වෙච්ච ක්ෂණික හැඟෙමයි, වෙච්ච ලැජ්ජාවයි දෙකම එකතු කරලා එදා රෑ ගෙදර ගිහිල්ලා පියානෝව ඉස්සරහා වාඩි වුණ ජොසේ ෆර්නැන්ඩස් තමන්ගෙ හැඟීම් සින්දුවකට පෙරලුවා. ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් "ග්වයිරා ග්වන්තනමේරා" (ග්ව්නතනාමෝවේ තරුණි‍ය ) නම් වුණ මේ ගීතය එදා මෙදා තුර කියුබාවේ ජනප්‍රියම ගීතය විතරක් නෙවෙයි ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන ලෝකයේ ජනප්‍රිය ම ගීත අතරටත් එකතු වුණා. 

කියුබානු විප්ලවයේ ගීතයක් විදියටත්, කියුබානු ජන ගීතයක් විදියටත් විවිධ ස්ථාන වලදි හැඳින්වෙන "ග්වන්තනමෙරා" ඊට අවුරුදු හතලිස් හතකට විතර පස්සේ 1966 අවුරුද්දෙ ඇමරිකානු විප්ලවීය විකල්ප ධාරාවේ සoගීතඥ "පීට සීග" අලුත් විදිහකට සකස් කරලා "ද සෑන්ඩ් පයිපර්ස්" කියන ඇමරිකානු සoගීත කණ්ඩායම ගායනා කරා. ඒක ඇමරිකාවේ, බ්‍රිතාන්‍යයේ, අයර්ලන්තයේ, ජර්මනියේ ගීත දර්ශක වල පළමු ගීත අතරට ආවා. 2012 අවුරුද්දෙ දි ඉතාලි ජාතික ගායක "සුකෙරෝ" ඉතාලි භාෂාවෙන් ගායනා කරපු "ග්වයිරා ග්වන්තනමේරා" ඒ අවුරුද්දෙ ඉතාලියේ නිකුත් කෙරුණු ජනප්‍රියම ගීත අතරින් එකක් වුනා. 

කියුබාවේ අනන්‍යතාවය පෙන්නුම් කරන සoකේතයක් තරමට ජනප්‍රිය වෙච්ච "ග්වන්තනමේරා" ගීතයේ නමින් 2001 අවුරුද්දෙදි එක්සත් ජනපදයේ ෆ්ලොරිඩාවේ නිෂ්පාදනය කෙරුනු "ග්වන්තනමේරා සුරුට්ටු" ලෝකෙ පුරාම ජනප්‍රිය වෙන්නත් වැඩි කාලයක් ගත වුනේ නැහැ. මධ්‍යම කියුබාවේ "ග්වල්තා අරීබා" ප්‍රදේශයේ වැවෙන දුම්කොළ වලින් හදන "ග්වන්තනමේරා සුරුට්ටු" බිබී "ග්වයිරා ග්වන්තනමේරා" සින්දුව ගායනා කරන බොහීමියානු තරුණයො ලෝකෙ පුරා ම හැම නගරෙක ම වගේ දකින්න පුලුවන් වුනා.

දකුණු ඉතාලියේ එක්තරා නගරයක මහජන චතුරස්‍රයක දි වීදි ගායකයෙකු "ග්වන්තනමේරා" ගායනා කරනවා අහගෙන හිටපු දුඹුරු පාට හමක් තියෙන ලoකාවේ තරුණයෙක් ඊට හරියටම අවුරුද්දකට පස්සේ එක්තරා හවසක, ඉර බැහැගෙන යන වෙලාවක "ග්වන්තනමේරා සුරුට්ටුවක" දුම් උගුරකින් පපුව පුරවාගෙන එයාගෙ පෙම්වතීට මෙහෙම කිව්වා.

"ඔයා දන්නවා ද, මට ආසයි දවසක හවානා නගරේ ලස්සන සුදුපාට ගොඩනැගිලි වලින් වට වුණ චතුරස්‍රයක මැද ඉඳගෙන ඔයාට කියන්න..."

"Guantanamera, guajira guantanamera
Guantanamera, guajira, guantanamera

Yo soy un hombre sincero, de donde crece la palma
Yo soy un hombre sincero, de donde crece la palma
Y antes de morir yo quiero cantar mis versos del alma"

"ග්වන්තනාමෝවේ තරුණිය, ග්වන්තනාමෝවේ තරුණිය..

මා අවන්ක මිනිසෙක්, පාම් ගස් වැවෙන ප්‍රදේශයක සිට පැමිණෙමි
මා හොඳ හදවතක් ඇති මිනිසෙක්, පාම් ගස් වැවෙන ප්‍රදේශයක සිට පැමිණෙමි

මා මිය යාමට ප්‍රථම, මාගේ ආත්මයේ ගීය ලියා තබනු කැමැත්තෙමි.."

Read More

මතකය

අපි හැම කෙනෙක්ගෙ ම ජීවිත වල අපි ගොඩාක් සතුටෙන් හිටපු, ආදරේ කරපු, ජීවිතේ විඳපු අවස්ථා තියෙනවා. ඒ අවස්ථාවල් එක්ක බැඳුනු මතකයන් අපේ හිත් ඇතුලෙ තවත් දාහක් දේවල් වලට යට වෙලා අපිත් එක්ක ම ජීවත් වෙනවා. ඒ මතකයන් අපේ ඇතුලෙ ජීවත් වෙනවා කියලා අපිට දැන්නෙවත්, හිතෙන්නෙවත් නැහැ. ඒත් එකෝමත් එක දෙයක් දැක්කාම, ඇහුනා ම, පෙනුනා ම හිටි හැටියෙම අර මතකයන් ආයෙත් උඩට එනවා. අපිට එතකොට තමයි හිතෙන්නෙ "සන්තානම් මෑණියනේ, මේ ඔක්කොම මට අමතක වෙලා නෑ නේද? " කියලා.

උතුරු ඉතාලියට ගින්දර වගේ හිරු රැස් වැටෙන ගිම්හාන කාලෙ ඉවර වුණා ම එන සරත් කාලෙ මැද දවස් වෙනකොට කොළ පාටට ලස්සනට තිබ්බ ගස් ඔක්කොම කහ පාටට, එහෙමත් නැත්නම් තැඹිලි පාටට හැරෙන්න ගන්නවා. දුඹුරු පාට වේලිච්ච කොළ ගස් වලින් වැටිලා පාරවල් දිගේ හුළඟට ගසා ගෙන යන්න ගන්නවා. එහෙම හුළඟයි, වියළි කොළයි, එක්ක වැඩිය වාහන නැති අතුරු පාරක් දිගේ මම ඇවිදගෙන යනවා. එතකොට සරත් කාලෙ හැම දවසක ම සිද්ද වෙනවා වගේ පිණි වැස්සක් වැටෙන්න ගන්නවා. ඒත් එක්ක ම පොඩි හීතලකුත් දැනෙන්න ගන්නවා. එතකොට මo හීතලෙන් බේරෙන්න මම අතේ දාගෙන ආපු සැහැල්ලු ජැකට් එක දාගන්නවා. ඒ දැනෙන උණුසුමට ගල් වෙලා තියෙන මගේ සිතුවිලි ඔක්කොම දිය වෙන්න ගන්නවා.

තවදුරටත් ම ඉන්නෙ යුරෝපයෙ නොවෙයි, කොළඹ නගරෙ එක්තරා මාවතක කියලා මට දැනෙන්න ගන්නවා. කාලෙත් අවුරුදු කීපයක් අතීතෙට ගිහින් වගේ. ඒත් මේ වගේම පොද වැස්සක් තියෙනවා. සායම් ගියපු තද නිල් පාට ඩෙනිම් කලිසමකුයි, ඔඩෙල් ටීෂර්ට් එකකුයි ඇඳලා, ස්ලිපර්ස් දෙකක් දාගෙන, පොද වැස්සෙන් බේරෙන්න පාරෙ අයිනෙ තියෙන ගහක් යටට වෙලා මo ඉන්නවා. ලොකු ලොකු මෝටර් රථ, බස්, මීටර් ටැක්සි එක්ක තව දහස් ගාණක් මිනිස්සු මාව පහු කරගෙන යනවා. ඔය අතරින් එක පාරටම එයා මතු වෙනවා. කලු පාට ඔෆිස් වෙයා එකක් එයා ඇඳගෙන ඉන්නෙ. එයා ඇවිත් මට ටිකක් එහායින් නතර වෙනවා. මා දිහා බලලා ලාවට හිනා වෙනවා. ඒත් කටින් නෙවෙයි, මූනෙන්, ඇස් දෙකෙන්. මට මහා පුදුම සතුටක් දැනෙනවා...

එදා ඒ අවුරුදු ගාණකට කලින්, වැහි පොද අතරින් දැනුන සතුට අවුරුදු ගාණකට පස්සෙත් ඒ විදියටම චුට්ටක් වත් අඩු නැතිව දැනෙන්නෙ කොහොමද කියන එක නම් මට තේරෙන්නෙ නැහැ.

තව අවුරුදු ගාණක් ගිහිල්ලත්, වැහි පොද අතරින්, ඒ හිනා වෙන ඇස් මැවිලා මේ සතුටම දැනෙයි කියලා මට හිතෙනවා.

Read More

ඡායා

මුළු අහසම කලු පාට වළාකුළු වලින් වැහිලා, මුලු පරිසරයම වචන වලින් විස්තර කරන්න බැරි "අලු" පාටක ගිලිලා තිබුණු සීත ඍතුවේ සීතල ම හවසක, සීතලෙන් ගල් වෙච්ච මිලානෝ නගරේ, "අබියාතෙග්‍රාස්සො" උමo දුම් රිය පොළෙන් පිට වෙන, සිය ගාණක් මිනිස්සු දිහා බලාගෙන, ඒ ළඟ තිබ්බ මහල් නිවාසෙක ජනේලයක් අයිනට වෙලා, කලු පාට කොණ්ඩෙකුයි, දුඹුරු පාට හමකුයි තියෙන කොල්ලෙක් මොනවා දෝ හොයමින් හිටියා. කලු පාට කබායවලුයි, බූට් සපත්තුයි පැළඳගෙන, අත් සාක්කු වල දාගෙන සිගරට් බොමින්, වැඩි කතා නැතුව ඉක් ඉක්මණට ගෙවල් වලට යාගන්න උත්සාහ කරන සුදු, දුඹුරු, කලු මිනිස්සු අතරේ මේ කොල්ලා හෙව්වේ වෙන මොකක් වත් නෙවෙයි, ඇස් දෙකක්. ඒක හරියට "මිලාන් කුන්දේරා" ගෙ කතාවක් වගේ වුණාට එයා හෙව්වේ ඇස් දෙකක් තමයි. ඒත් නිකන් ම නිකන් ඇස් දෙකක් නෙවෙයි, අර ජපානෙන් ගෙන්නන රීකන්ඩිෂන් ඩොල්ෆින් වෑන් එකක හෙඩ් ලයිට් දෙක වගේ, එහෙමත් නැත්නම් පුoචි කාලේ වීදුරු ටැoකි වල දාලා ඇති කරන ගෝල්ඩ් ෆිෂ් මාලුවෙක් ගේ ඇස් දෙකක් වගේ ලොකූ ඇස් දෙකක්. හරි හරි, ඇස් තනියම ඇවිදින්නෙ නෑ නෙ පාරෙ, ඒ වගේ ඇස් තියෙන කෙල්ලෙක් එයා හෙව්වෙ.

පැය ගාණක් බලo හිටියත්, හොඳටම අඳුර වැටිලා, උෂ්ණත්වය බිoදුවෙන් පහළට ගියත්, දුම් රිය සිය ගාණක් අබියාතෙග්‍රාස්සො පහු කරන් ගියත් එයාට එයා හොයපු ඇස් දෙක නම් හම්බ වුණේ ම නෑ. ඒත් ඒ ඇස් දෙකයි, ඒ ඇස් දෙක අයිති කෙල්ලගේයි ඡායාවල් හිතේ ඇඳෙන එකයි නැවතුනෙත් නෑ. ඒ ජායාවල් උමo දුම් රිය පොළේ ලයිට් නිසා ඇති වෙනවා ඇති කියලා එක සිය එක් වෙනි පාරටත් හිතුනත්, ලයිට් වලින් කොහොම ද හිතේ ඡායාවල් ඇඳෙන්නෙ කියන ප්‍රශ්නෙත් ඒ පිටිපස්සෙන් ම ආපු නිසා මේ ඇස් දෙකයි, ඡායාවලුයි එකතු වෙලා මේ කොල්ලා ට කවදාවත් හිතලා වත්, ලියලාවත්, කියලාවත් ඉවර කරන්න බැරි හැඟීමක් ගෙනාවා. ඒත් ඒ හැඟීමෙන් චූට්ටක් හරි, දශමයක් හරි වචන වලට හරවන්න ඕන කියලත් එයාට ම හිතුණා. එයාගෙ කාමරේ ජනේලෙ ළඟම තිබ්බ "දිවානෝ" එකේ හාන්සි වෙලා, ඔලුව කෙලින් තියාගෙන කොළයක් අරන් "දුඹුරු කොල්ලාගෙ" අවර්ණ හිත ඇතුලෙ තිබ්බ ඡායාවල් වචන වලට හරවන්න ලොකූ උත්සාහයක් ගත්තා.

                                                                             ඡායා

තරු කැට වන් නිල් දෙනයන

කලු අහසින් මගෙ යහනට වැඩියාදෝ?

රෑ කලුවර අතරේ නුඹ සැඟවුනිදෝ?

මගේ කුමාරියේ..

තුන්යම රෑ මැදියම මම

නුඹ එනකන් එක සිහිනෙක

තනි වී සොයමින් ඔය රුව

හෙලූ සුසුම් දැනුනා දෝ?

ඡායා.. ඡායා..

ඡායා.. මගේ ආදරී

ඡායා.. මගෙ දෙව් දූ

ඡායා මගේ ආදරී..

මා මැවු සිහිනේ පෙම් මන්දිරේ

හිමිකාරියේ

බිඳ දමා කඩා සිහිනේ ඇයි ගියේ

ආදරේ ඔයාටමයි නේ කෙල්ලේ

හිරු බැස සඳු නැග එන සිත් සන්තානේ

නුඹ වෙනුවෙන් මැවූ සිහින බොඳ වී යාදෝ?

කඳුලු බිoදු සීතල වෙයි දෙව්ලිය නාමෙන්

තරු එළියේ ස්වප්නයේ, එන්න මo බලා ඉන්නම්

ලියලා ඉවර කරලා ජනේලෙන් එළිය බැලුවා ම තමයි දෙසැම්බර් මිලානෝ අහසෙ තරු නෑ කියලා එයාට මතක් වුනේ. තරු නෑ කියන්නෙ සුරoගනාවියො, දෙව්ලියො කවුරුත් ඇත්තෙත් නෑ නේද කියලා ඒත් එක්ක ම එයාට හිතුනා. තරු නෑ කියන්නෙ සුරoගනාවියො නෑ. සුර0ගනාවියො නෑ කියන්නෙ ලස්සන හීන නෑ. ලස්සන හීන නෑ කියන්නෙ අර පෙම් මන්දිර ද මොනවා ද නෑ. ඒ කියන්නෙ තියෙන්නෙ කලු ම කලු පාටයි, කොඳු ඇට හිරිවට්ටන හීතලයි විතරයි? එතකොට ඡායා? එයාගෙ ඇස්???

ඊට මාස හයකට විතර පස්සෙ කොළඹ ආර්. ඒ. ද මෙල් මාවතේ එක්තරා තැනක දි එයාට තමන් හොය හොයා හිටිය ඇස් දෙක හම්බ වුණා.

"මට ඔයාගෙ ඇස් දෙක ගන්න පුලුවන් ද? නෑ.. මo කිව්වෙ ඇස් දෙකේ ෆොටෝ එකක්"

එයා ගොත ගහා ගහා "ලොකු ඇස් දෙක" ට කිව්වා.

"ඒ මොකට ද?" ඇස් දෙක සැරෙන් ඇහුවා

"නෑ... මේ.. ඇල්බම් කවර් එකකට. මම හදපු සිoදුවක් තියෙනවා.. ඒකයි.."

"බෑ"

ඇස් දෙක ගස්සගෙන යන්න ගියා.

හරියටම ඊට මාස හයකට විතර කලින් සීත ඉර්තුවේ මිලානෝ නගරෙ දි දැනුන හැඟීම ම කොළඹ නගරෙ ගිනි ගහන අව්වෙ දිත් එයාට දැනෙන්න ගත්තා.

Read More